LIVE OEKRAÏNE. België geeft Kiev “onwrikbare steun, zolang als nodig” – EU: geen gedeeltelijk lidmaatschap voor Oekraïne | Oorlog Oekraïne en Rusland

De Amerikaanse regering stuurt “binnenkort” opnieuw een militair steunpakket naar Oekraïne. Dat heeft Karine Jean-Pierre, woordvoerster van het Witte Huis bekendgemaakt. De Russische president Vladimir Poetin “vergist zich als hij denkt dat hij het langer zal volhouden dan wij”, aldus Jean-Pierre. 

Het Kremlin zei maandag dat de “vermoeidheid” onder westerse landen voor steun aan Oekraïne zal toenemen. Dat statement komt een dag nadat een voorlopig begrotingsakkoord in het Amerikaanse Congres werd goedgekeurd, zonder militaire en humanitaire hulp voor Oekraïne.

Ook Bulgarije sluit nu zijn grenzen voor auto’s die in Rusland geregistreerd staan. Volgens de Bulgaarse grenspolitie treedt het verbod vandaag al in werking.

Het zuidoostelijke EU-land volgt daarmee het voorbeeld van Finland, de Baltische staten en Polen. Ook in Noorwegen gaat dinsdag een gelijkaardige maatregel van kracht. Het verbod is in overeenstemming met de richtlijnen van de Europese Commissie als reactie op de Russische invasie van Oekraïne.

De Belgische minister Hadja Lahbib (MR) verzekerde Zelensky vandaag van “de onwrikbare steun van België, zolang als nodig”. “We blijven aan jullie zijde in jullie verzet en de verdediging van onze gemeenschappelijke Europese waarden”, zei Lahbib. Ze zei dat vandaag in het kader van een topontmoeting tussen de Oekraïense president en de buitenlandministers van de EU-lidstaten.

“Het Oekraïense volk is de eerste om de tol van deze oorlog te betalen, maar laat ons niet vergeten dat de gevolgen van dit conflict wereldwijd zijn en ook rechtstreekse impact hebben op bijvoorbeeld Belgische burgers en bedrijven. We wensen allemaal dat deze oorlog zo snel mogelijk ten einde komt door Oekraïne de middelen te geven een rechtvaardige en duurzame vrede te onderhandelen”, zei Lahbib.

Het beraad in Kiev kwam op een moment dat er wat twijfel is ontstaan over de westerse steun aan Kiev op langere termijn. Door budgettair getouwtrek kon het Amerikaanse parlement het voorbije weekend geen beslissing nemen over bijkomende steun en in Slovakije werden de verkiezingen gewonnen door de eurosceptische populist Robert Fico, die in de campagne had beloofd om de wapenleveringen van zijn land aan Oekraïne stop te zetten.

Het ontlokte het Kremlin maandag alvast de opmerking dat de oorlogsmoeheid “in verschillende landen gaat toenemen”. “De grootste hoop van Vladimir Poetin is precies dat het Westen en de wereld het moe worden om zich achter Oekraïne te scharen in deze oorlog. Rusland besteedt daar enorm veel middelen aan”, zei de Oekraïense buitenlandminister Dmitro Koeleba, die de Europeanen vroeg om “niet in dit spel mee te stappen”.

Koeleba lanceerde ook een oproep aan de Europeanen om samen de export van Oekraïens graan via een beveiligde corridor op de Zwarte Zee mogelijk te maken. De graankwestie zorgt al enige tijd voor spanningen met Polen en andere EU-lidstaten die grenzen aan Oekraïne. Zij hebben de export van graan via hun grondgebied aan banden gelegd om hun landbouwers te beschermen tegen dalende prijzen.

De hoofddiplomaat van de Europese Unie, Josep Borrell, heeft de suggestie afgewezen dat het Oekraïense lidmaatschap van het blok over een aantal jaren gefaseerd zou kunnen worden ingevoerd.

Tijdens een toespraak in Kiev na een bijeenkomst van de ministers van Buitenlandse Zaken van de EU zei hij dat het lidmaatschap van de EU alles of niets was, wat een weerspiegeling is van een groeiende denkrichting onder diplomaten.

Sommigen, waaronder de voorzitter van het Europees Parlement, Roberta Metsola, hadden gesuggereerd dat een optie zou zijn om Oekraïne toegang te geven tot de interne markt van de EU voordat het volledige lid zou zijn, wat nog jaren kan duren. 

“Wat is dit voor gepraat over gedeeltelijk lidmaatschap? Half lidmaatschap,  25 procent lidmaatschap? Lidmaatschap is lidmaatschap. Punt uit. Wil je dat ik het herhaal? Het lidmaatschap is volledig lidmaatschap”, zei hij.

“De overwinning” van Oekraïne op Rusland “hangt af” van de samenwerking met de Europese Unie. Dat heeft de Oekraïense president Volodymyr Zelensky maandag gezegd aan de Europese ministers van Buitenlandse Zaken tijdens hun bijeenkomst in Kiev. Zelensky maande hen onder meer aan om bijkomende sancties te nemen tegen Rusland en Iran.

“Ik vertrouw erop dat Oekraïne en het hele vrije Westen kan zegevieren in deze confrontatie. Maar onze overwinning hangt rechtstreeks af van onze samenwerking”, zo verklaarde Zelensky in zijn toespraak tijdens de als “historisch” bestempelde raad van de buitenlandministers van de 27 lidstaten, de eerste ooit buiten de grenzen van de EU. 

Zelensky somde een waslijst aan nieuwe maatregelen op die de Europeanen kunnen nemen om Oekraïne te versterken in de oorlog tegen Rusland. Zo brak hij een lans voor bijkomende sancties om het Russische militaire complex en de Iraanse droneproductie te treffen.

De EU heeft tot dusver elf pakketten met sancties tegen Rusland genomen. Het laatste pakket dateert van juni en bevatte vooral maatregelen tegen de omzeiling van eerdere sancties. “Een pauze in de sancties verlengt enkel maar de Russische agressie, en de pauze na het elfde pakket sleept al te lang aan”, zei Zelensky. 

Zelensky drong ook aan op de levering van bijkomende luchtverdedigingssystemen om het land te beschermen tegen Russische luchtaanvallen. “In het bijzonder een aantal Patriots voor de bescherming van onze zuidelijke regio’s kan de situatie fundamenteel veranderen en de Russische terreur in grote mate betekenisloos maken”, meent de president.

Zelensky vroeg de Europese buitenlandministers ook om een doorbraak te forceren in de zoektocht naar een formule die toelaat om de geblokkeerde Russische activa in Europa in te zetten voor de wederopbouw van zijn land. Buitenlandminister Dmitro Koeleba had in september nog “een gebrek aan politieke wil” in het Westen op dat vlak betreurd.

De Duitse export van militair materieel naar Oekraïne is dit jaar fors gegroeid. De Duitse autoriteiten hebben toestemming gegeven voor de uitvoer van 3,3 miljard euro aan materieel in de eerste negen maanden, zo komt naar voren uit officiële cijfers. Dat is ongeveer vier keer meer dan in dezelfde periode vorig jaar, toen het ging om een bedrag van 775 miljoen euro.

Oekraïne geldt daarmee als de grootste ontvanger van militair materieel uit Duitsland. De Duitse overheid keurde in totaal de verkoop goed van 8,6 miljard euro aan militaire producten. Na Oekraïne waren Hongarije (ruim 1 miljard euro) en de Verenigde Staten (467 miljoen euro) de belangrijkste landen voor de Duitse wapenexport.

Duitsland behoort tot de landen die Oekraïne militair steunen. De regering van bondskanselier Olaf Scholz maakte na de Russische invasie van dat Oost-Europese land ook duidelijk de eigen strijdkrachten te willen moderniseren.

Denemarken gaat een diplomatieke post openen in het Oekraïense Mykolajiv. De Deense autoriteiten hebben steun toegezegd bij de wederopbouw van die stad. Het nieuwe kantoor moet een coördinerende rol spelen in overleg tussen plaatselijke autoriteiten en Deense bedrijven en organisaties.

Mykolajiv is de hoofdstad van de gelijknamige regio in het zuiden van Oekraïne. Daar bevindt zich belangrijke haveninfrastructuur. De regio is herhaaldelijk het doelwit geweest van Russische luchtaanvallen sinds het verlopen van de zogenoemde graandeal. Die afspraak tussen de strijdende partijen maakte het mogelijk om Oekraïense landbouwproducten te blijven exporteren via de Zwarte Zee.

De nieuwe Deense post in Mykolajiv gaat vallen onder de ambassade van Denemarken in Kiev, meldde het Deense ministerie van Buitenlandse Zaken. Dat liet ook weten dat 20 miljoen kroon (2,6 miljoen euro) wordt uitgetrokken om de Oekraïense cyberveiligheid te versterken.

De ministers van Buitenlandse Zaken van de EU zijn maandag naar de Oekraïense hoofdstad Kiev afgereisd voor een informele bijeenkomst. Dat heeft Josep Borrell, de hoge buitenlandvertegenwoordiger van de Europese Unie, bekendgemaakt. 

De informele raad moet de Europese solidariteit met Oekraïne aantonen. “We houden een historische bijeenkomst van de EU-ministers van Buitenlandse Zaken hier in Oekraïne, kandidaat-lidstaat en toekomstig lid van de EU”, schrijft Borrell op X, het vroegere Twitter. “We zijn hier om onze solidariteit en steun te betuigen aan het Oekraïense volk.” Het bericht bevat ook een video waarin te zien is hoe Borrell wordt verwelkomd door de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmitro Koeleba.

Ook de Belgische minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib is aanwezig in Kiev. “Meer dan anderhalf jaar na het begin van de oorlog die door Rusland is ontketend zijn we meer dan ooit verenigd in onze solidariteit met het Oekraïense volk”, zo meldt ze in een persbericht. De informele raad biedt ook de gelegenheid om in aanwezigheid van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky de balans op te maken van de situatie op het terrein en de steun van de Europese Unie, meldt Lahbib nog.

De Belgische minister zal van haar aanwezigheid in Kiev ook gebruik maken om een bezoek te brengen aan het opvangcentrum voor kinderen ‘Hope and Healing’ van de ngo ‘Save Ukraine’. Daarna zal ze ook het personeel van de Belgische ambassade begroeten.

Het Europese bezoek aan Oekraïne komt er na een weekend met slecht nieuws voor de regering in Kiev. In Slovakije, buurland en tot dusver trouwe bondgenoot van Oekraïne, zijn de parlementsverkiezingen gewonnen door de populistische partij Smer van voormalig premier Robert Fico. Voor de verkiezingen had Fico aangekondigd dat hij de wapenleveringen aan Oekraïne wil beëindigen.

In de marge van de bijeenkomst beklemtoont Koeleba dat hij “de keuze van het Slovaakse volk respecteert”. “Het is nog te vroeg om te zeggen hoe de uitslag van deze verkiezingen de positie van Slovakije zal beïnvloeden”, zo klinkt het. “We moeten wachten tot de coalitie is gevormd en daarna zullen we, op basis van de samenstelling ervan, de eerste conclusies trekken.”

De Britse premier Rishi Sunak zegt dat er voorlopig geen plannen zijn om militairen naar Oekraïne te sturen om de strijdkrachten daar op te leiden. Daarmee komt hij terug op uitspraken van minister van Defensie Grant Shapps. Die zei in een interview dat de trainingen van militairen naar Oekraïne verplaatst kunnen worden.

“Wat de minister eigenlijk wilde zeggen, is dat het ooit in de toekomst een mogelijkheid is. “Maar dat is iets voor de lange termijn, niet voor hier en nu. Er gaan geen Britse militairen naar Oekraïne om te vechten”, aldus Sunak op het partijcongres van de Conservatieven in Manchester.

Dmitri Medvedev, de vicevoorzitter van de Russische Veiligheidsraad, liet al optekenen dat Britse militairen die hun Oekraïense collega’s opleiden in Oekraïne legitieme doelwitten zouden zijn. Het Verenigd Koninkrijk trainde al zo’n 20.000 Oekraïense militairen in het afgelopen jaar.

Cherson ligt zwaar onder vuur, melden verschillende Telegram-kanalen. Er werden verschillende explosies gehoord in de stad en in een appartementsgebouw is brand uitgebroken. Voorlopig is er sprake van twee gewonden, zij zijn naar het ziekenhuis gebracht.

De Amerikaanse president Joe Biden heeft beloofd dat de Verenigde Staten Oekraïne niet zullen laten vallen. Zaterdag werd in Washington op het allerlaatste moment alsnog een akkoord gesloten over een noodbegroting.

In die noodbegroting is geen steun voor Oekraïne opgenomen, waardoor de extra hulp aan Oekraïne de komende 45 dagen wordt bevroren. Maar Biden wil nu tegenover het Oekraïense volk beklemtonen dat zij op steun uit Washington kunnen blijven rekenen.

“Er is een gevoel van urgentie om nieuwe financiering voor Oekraïne goed te keuren in de komende dagen en weken. Kijk me aan, we krijgen dit voor elkaar”, klonk het.

Tegelijk haalde hij uit naar de Republikeinen die grote bezuinigingen in de Amerikaanse begroting eisen. “Genoeg is genoeg, ik heb genoeg van dat gekonkel. Die politiek moet stoppen, een nieuwe crisis kunnen we niet gebruiken.”

Eerder had Kiev al laten weten dat het actief samenwerkt met Washington voor extra financiële hulp. “Deze situatie zal niet verhinderen dat de hulpstroom in Oekraïne blijft aankomen”, reageerde Oleh Nikolenko als woordvoerder van het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken.