Melissa KopkaGetty Images
De zoutlamp is een groot, uitgehold kristal uit Pakistaanse mijnen dat met een gloeilamp erin zacht licht uitstraalt. Misschien ben je de decoratieve steen wel in de woonkamer van je tante tegengekomen of versiert een roze exemplaar jouw eigen bureau. Zo’n zoutlamp kan sfeer opwekken, maar heeft het ook invloed op je gezondheid?
Hoe werkt een zoutlamp (volgens de aanhangers)?
Een zoutlamp is een wondermiddeltje waarmee je je hele leven verbetert, zo stellen de verkooppraatjes. Het idee is dat de lamp door al het zout vocht uit de lucht aantrekt, en dat zou allerlei voordelen met zich meebrengen. Zo menen verkopers dat vervuilende stoffen die aan die vochtdeeltjes zitten ook aangetrokken worden tot de lamp, en zich binden aan het kristal. Op die manier zou de lamp de lucht van je kamer zuiveren.
Daarnaast beweren zoutlampfans dat het kristal door al dat vocht meer negatieve ionen in de lucht brengt. Ionen zijn elektrisch geladen deeltjes, positief en negatief. Die vind je altijd en overal wel in de lucht, maar ze zijn bijvoorbeeld buiten bij watervallen talrijker dan binnen in een gebouw. De door het zout aangetrokken waterdeeltjes zouden de negatieve chloride-ionen bevrijden uit het zout (dat bestaat uit natrium en chloride) en laten verdampen. En al die rondvliegende negatieve ionen, zo is de claim, verbeteren je stemming, bevorderen een gezonde slaap, helpen tegen angst en depressie, en ga zo maar door.
Negatieve ionen? Dat klinkt echt wetenschappelijk. Maar klopt het wel?
This content is imported from {embed-name}. You may be able to find the same content in another format, or you may be able to find more information, at their web site.
De gezondheidsvoordelen van zoutlampen (volgens de wetenschap)
Eerst de eerste claim van zoutlampverkopers: zout zuivert de lucht doordat ze water en daarmee vieze deeltjes aantrekken. Dat de lampen vocht aantrekken klopt inderdaad, daarom ontstaat soms een vochtig laagje op de lampen en lijken ze te zweten. En van negatieve ionen is bekend dat ze aan vervuilende deeltjes binden, maar het is niet onderzocht of dat ook bij de ionen van deze zoutlampen het geval is.
Over het effect van negatieve ionen op je gezondheid is wel veel onderzoek gedaan. Maar de resultaten daarvan zijn niet erg consistent. Zo veegden wetenschappers van het wetenschappelijke Amerikaanse adviesbureau Exponent in 2013 alle onderzoeken over de luchtionen bij elkaar. Zij concludeerden dat negatieve ionen geen duidelijke invloed hebben op angst, stemming, slaap of ontspanning.
(Psst, even tussendoor: wil je weten wat wetenschappelijk gezien wél helpt bij beter slapen en leren omgaan met stress? Koop dan geen zoutlamp, maar een onlinecursus van Quest. En wil je voortaan nooit meer in onzin trappen? Dan is de cursus Leer kritisch(er) denken iets voor jou.)
Wel zagen de onderzoekers een link tussen een hoge blootstelling aan negatieve ionen en verminderde depressieklachten. Maar ze benadrukten dat er te weinig van elkaar onafhankelijke studies zijn gedaan om te kunnen concluderen dat de ionen inderdaad depressies verminderen. En er is meer onderzoek nodig om te achterhalen of het überhaupt biologisch mogelijk is.
Zoutlampen produceren niet eens negatieve ionen…
En er is nog een probleem met de gezondheidsclaims van zoutlampen: het lijkt erop dat de lampen niet eens voor extra ionen in de lucht zorgen. Jack Beauchamp, hoogleraar chemie van het California Institute of Technology (VS) plaatste een zoutlamp voor een ionenmeter. Maar zelfs nadat de lamp een uur had aangestaan, ontdekte de meter geen enkel negatief ion in de lucht.
Volgens de scheikundige komt dit doordat de lamp niet heet genoeg wordt. Om de chloride-ionen te laten verdampen is namelijk veel meer energie nodig dan een gloeilamp kan geven. Een zoutlamp kan dus simpelweg geen negatieve ionen de lucht in sturen. Hier is alleen geen peer-reviewed onderzoek (gecheckt door andere onderzoekers) naar gedaan.
Heb je per se behoefte aan een hoop negatieve ionen? Dan kun je beter een ander apparaat, een luchtionisator, inzetten. Deze machines maken wel aantoonbaar negatieve ionen. Maar sommige van de apparaten produceren naast ionen ook ozon. En dat stofje is zeker niet gezond voor je.
Kan een zoutlamp ook gevaarlijk zijn voor je gezondheid? Waarschijnlijk niet, tenzij je als nieuwe hobby de lamp niet bewondert, maar constant likt en hierdoor een overdosis zout binnenkrijgt. Vooral huisdieren laten zich daar geregeld toe verleiden.
Wat heb je dan aan die blokken zout?
Als de ionen dus geen voordelen opleveren, waar is een zoutlamp dan goed voor? Het is vooral een mooi decoratiestuk. Met zo’n brok lichtgevend zoutkristal ziet je woonkamer of yogastudio er bijvoorbeeld vrolijker uit en het zachte oranje-roze licht is even iets anders dan het witte of blauwe licht dat je vaak in gebouwen tegenkomt.
Kortom, je slaapkamer of balkon kun je prima opleuken met een zoutlamp of twee, maar verwacht geen medische wonderen. Deze zwetende stenen scheppen vooral een fijne sfeer.
Je hoort soms ook dat planten lucht zuiveren, klopt dat? Of kun je dat ook beter met een korreltje zout nemen?